„Wtedy powiedział Jezus do Żydów, którzy Mu uwierzyli: «Jeżeli będziecie trwać w nauce mojej, będziecie prawdziwie moimi uczniami i poznacie prawdę, a prawda was wyzwoli”. J 8, 31-32
W 1930 r. Piusa XI w swojej Encyklice „Casti connubi” twierdził, że kobiety powinny poświecić się wyłącznie rodzinie, bo usłużność jednego z małżonków wobec drugiego nie jest sprzeczna z godnością ludzką.
Papież Jan Paweł II głosił już inny pogląd. Otóż w 1988 r. stwierdził on, że: „Kościół dla dobra swojego i swojej misji, musi uznać wszystkie talenty kobiet i mężczyzn i zastosować je w praktyce” (Jan Paweł II, Adhortacja „Christisfideles laici” o powołaniu i misji świeckich w Kościele i w świecie, 1988).
Kontrast między nauczaniem Piusa XI i Jana Pawła II odzwierciedla przełom, jaki w ciągu 58 lat przeszło odniesienie Kościoła do świata przynajmniej w tej dziedzinie. Obaj papieże zupełnie inaczej zapatrują się na rolę kobiet w społeczeństwie. Jan Paweł II ocenia zupełnie inaczej ocenia pracę zawodową kobiet i ich zaangażowanie publiczne.
„Kościół naucza, że rodzimy się z konkretnym potencjałem, to znaczy, że nasze różne zdolności możemy rozwijać w trakcie całego naszego życia.” mówi dominikanin O. Tomasz Grabowski w wywiadzie udzielonym Expressowi Bydgoskiemu (art. „Śmierć to nauczycielka, która wskazuje na to, co w życiu jest ważne” „Express Bydgoski 27. 10. 2023 r., s. 14). Ojciec T. Grabowski tak dalej rozwija swoją myśl:„Możemy je w sobie rozwijać po to, żeby w niebie móc całymi sobą poznawać Tego, który faktycznie jest miłością. Tego, który jest pięknem i dobrem. Abyśmy mogli jak najlepiej Go przyjąć […] Im bardziej rozwijamy w sobie te zdolności, które dotyczą miłości, dobra, piękna i prawdy tym bardziej po śmierci jesteśmy chłonni czy pojemni na Boga.”
Czy kobiety mogą w Kościele katolickim w pełni rozwijać swoje zdolności, z którymi się rodzą? Przepisy wydawane przez hierarchów kościelnych, które zawierają liczne ograniczenia ze względu na płeć są jaskrawym dowodem na to, że tak nie jest.
Elżbieta Adamiak w swojej książce pt. „Milcząca obecność” na s. 132- 136 tak pisze o możliwości udziału kobiet w życiu kościoła katolickiego w XX w.: „Kierując się kobietom – jak i wszystkim ochrzczonym – udziałem w potrójnej misji Chrystusa: królewskiej, prorockiej i kapłańskiej, prześledźmy możliwości udziału kobiet w trojakiej przestrzeni życia Kościoła: diakonii, martyrii i liturgii. […]
 |
| 1086px-19860719945AR_Arneburg_Stadtkirche_St_Georg_Altar Wikipedia |
Według obowiązującego Kodeksu Prawa Kanonicznego kobiety mogą zostać powołane do udziału w soborze powszechnym (kan. 339, par. 2), mogą być wezwane na synod partykularny z głosem doradczym (kan. 443, par . 4), mogą w końcu uczestniczyć – po wezwaniu biskupa diecezjalnego – „w charakterze członków” w synodzie diecezjalnym (kan. 463, par. 2). Kobiety mogą być również członkami Rad duszpasterskich diecezji (kan. 512) i parafii (kan. 536, par. 1). Warto zwrócić uwagę na zalecany skład diecezjalnej Rady duszpasterskiej. Składa się ona „z wiernych, pozostających w pełnej wspólnocie z Kościołem katolickim, tak duchowych, jak członków instytutów życia konsekrowanego i przede wszystkim świeckich, wyznaczonych w sposób określony przez biskupa diecezjalnego” (kan. 512 par. 1). […] „Do Rady duszpasterskiej należy dobrać wiernych w ten sposób, żeby jej skład był rzeczywistym odzwierciedleniem całej części Ludu Bożego, stanowiącego diecezje” (kan. 512, par. 2). Kobiety nie są również wykluczone jako konsultantki przy podejmowaniu decyzji o mianowaniu biskupa diecezjalnego lub biskupa koadiutora (kan. 377, par.3).
Kodeks z 1983 r. […] nie zamyka przed kobietami możliwości sprawowania urzędów w sądach kościelnych. Kobiety, jak i inni świeccy, mogą więc być za zgodą Konferencji Episkopatu sędziami diecezjalnymi (ka. 1421, par. 2). Mogą sprawować urząd asesora (kan. 1424), audytora (kan. 1428, par. 1), notariusza (kan. 483) oraz rzecznika sprawiedliwości i obrony węzła (kan. 1435).
Kolejnym obszarem władzy-służby w Kościele, które wolno sprawować kobietom, są sprawy administracyjne i ekonomiczne. Kobiety bowiem mogą być członkami diecezjalnych Rad do spraw ekonomicznych (kan. 492, par. 1). Prawo kościelne nie stawia przeszkód, by pełniły nawet funkcję ekonoma diecezjalnego (kan. 494, par. 1). Mogą także brać udział w parafialnych radach do spraw ekonomicznych (kan. 537) lub w tychże radach ustanowionych przy innych instytucjach kościelnych (kan. 1279, par. 2; kan. 1280). […]
Widzimy więc, że według obecnie obowiązującego prawodawstwa kościelnego możliwy jest udział kobiet w sprawowaniu władzy-służby w Kościele w wielorakich dziedzinach: teologiczno-duszpasterskiej, sądowniczej i ekonomicznej. Można tylko zapytać, ile kobiet pełni w Kościele w Polsce tego rodzaju funkcje…”
 |
| Procesja_z_darami Wikipedia |
A jakie funkcje liturgiczne mogą sprawować kobiety i dziewczęta? Rozstrzyga o tym list Kongregacji Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów skierowany do przewodniczących Konferencji Episkopatów, opierający się na decyzji Papieskiej Rady Interpretacji Tekstów Prawnych, zatwierdzonej przez Jana Pawła II 11 lipca 1992 roku.
Dalej Elżbieta Adamiak tak pisze (s.135 - 136): „List zawiera stwierdzenie, że „inne [funkcje]”, które „mogą wykonywać wszyscy świeccy” to także „służba ołtarza”, czyli posługa ministrantów. Dziewczęta mogą zatem – w świetle obowiązującego prawa – służyć do Mszy św. na równi z chłopcami. Kobiety i dziewczęta mogą też wygłaszać komentarze, świadectwa, które są ilustracją homilii bądź są związane z jakimś szczególnym obchodem liturgicznym, nie wspominając o udziale w powszechnej modlitwie wiernych. Czasowo mogą również pełnić funkcję lektora [w 2021 r. papież Franciszek wydał dekret dotyczący wieku i przymiotów kandydatów i kandydatek do stałego lektoratu i akolitatu. Posługę będą mogły otrzymać kobiety powyżej 25. roku życia (przyp. Autorki blogu)]
Inne możliwe funkcje liturgiczne kobiet wynikają już z pewnych sytuacji konieczności. Mówi o tym paragraf 3 kanonu 230: „ Tam, gdzie doradza konieczność Kościoła, z braku szafarzy, także świeccy chociażby nie byli lektorami lub akolitami, mogą wykonywać pewne obowiązki w ich zastępstwie, mianowicie: posługę słowa, przewodniczyć modlitwom liturgicznym, udzielać chrztu, a także rozdzielać Komunię św. zgodnie z przepisami prawa. „
Przepisy prawa regulują bliżej sprawę posługi słowa, rezerwując tylko dla kapłana lub diakona głoszenie homilii w czasie Mszy św. (kan. 766 i 767, par.1). Instrukcja na temat udziału świeckich w urzędzie kapłanów z 1997 roku, potwierdzając aktualność tych przepisów, dopuszcza możliwość głoszenia przez świeckich – również kobiety – kazań poza Mszą św. Możliwość udzielania sakramentu chrztu, gdy „szafarz zwyczajny jest nieobecny lub ma przeszkodę” , przez „katechetę albo inną osobę wyznaczoną do tej funkcji przez ordynariusza miejsca, a w wypadku konieczności przez każdego człowieka” – potwierdza kan. 861, par. 2. Cytowany kanon 230, par. 3, wprowadzający funkcję nadzwyczajnego szafarza Eucharystii, w żadnym miejscu nie zakazuje spełniania jej przez kobietę. Nie ma żadnych przeszkód teologicznych ani kanonicznych zabraniających spełniania jej kobietom.”
Dalej Elżbieta Adamiak tak pisze (s.137): „Na koniec dodajmy jeszcze jedną możliwość dopuszczoną przez nowy Kodeks: „Gdzie nie ma kapłanów i diakonów, biskup diecezjalny uzyskawszy - po wcześniejszej pozytywnej opinii Konferencji Episkopatu – zezwolenie Stolicy Apostolskiej, może delegować świeckich do asystowania przy zawieraniu małżeństw (kan. 1112, par. 1).”
[…] w przypadku braki prezbiterów i diakonów przygotowani do tego świeccy (a więc i kobiety) mogą przewodniczyć celebracji pogrzebu kościelnego.”
Pozostaje pytanie ile kobiet w Polsce pełni tę funkcję? Stereotypy psychologiczne i społeczne są bardzo silne i niestety to one kształtują rzeczywistość.
Czego nie mogą kobiety w Kościele katolickim w XX w.? Przede wszystkim nie mogą o niczym decydować. Te wszystkie powyższe przepisy są zależne od decyzji biskupów. Kobiety nie mogą być diakonami (do czego dopuszcza się żonatych mężczyzn) ani też sprawować Mszy św. i głosić homilii.
 |
| Olimpiada_diakonissa |
